1. 1804-1813թթ., Ռուս-պարսկական պատերազմ, պայմանագիր։
1804-1813 թվականների ռուս-պարսկական առաջին պատերազմից հետո կնքվում է Գյուլիստանի պայմանագիրը, որով Ռուսական կայսրությանն են անցնում Արևելյան Վրաստանը (Շորագյալ-Շիրակի, Լոռի-Փամբակի ու Ղազախ-Շամշադինի հետ), ինչպես նաև մի շարք խանություններ՝ Գանձակի (Շակաշեն և Գարդման), Ղարաբաղի (Արցախ, հարավային Ուտիք, Զանգեզուր), Շաքիի, Շամախու, Շիրվանի, Բաքվի, Ղուբայի, Դերբենդի և Ջավադի։ Պայմանագրում առանձին դրված էին նաև Արցախի մելիքների կնիքները։ Հայ մելիքներին տրվում են են ռուսահպատակ ազնվականների իրավունքներ, նրանք հնարավորություն ստանում անցնել բարձրաստիճան զինվորական ծառայության։ Ռուսաստանը զուգահեռ մղում էր ևս երկու պատերազմ՝ Օսմանյան կայսրության և Ֆրանսիայի դեմ։
2. 1826-1828թթ., Ռուս-թուրքական պատերազմ, պայմանագիր։
1826-1828 թթ թուրքմենչա պայմանագիր։
3. 1806-1812թթ., Ռուս-թուրքական պատերազմ, պայմանագիր։
Բուխարեստի պայմանագիր, ռուս-թուրքական 1806-1812 թվականների պատերազմից հետո Օսմանյան Թուրքիայի և Ռուսական կայսրության միջև կնքված հաշտության պայմանագիր։ Հաշտությունը մի կողմից ստորագրել է ռուս գեներալ Միխայիլ Կուտուզովը, իսկ մյուս կողմից՝ մոլդովահայ ազդեցիկ գործիչ Մանուկ Բեյը 1812 թվականի հուլիսի 5-ին՝ Մոլդովական իշխանության Բուխարեստ քաղաքում:
4. 1828-1829թթ., Ռուս-թուրքական պատերազմ, պայմանագիր։
Ռուս-թուրքական պատերազմ (1828-1829), ռուսական բանակը, Պասկևիչի գլխավորությամբ, անցավ Ախուրյան գետը և շարժվեց դեպի Կարս։ Հակառակորդը մեծ ուժեր էր կուտակել Կարսի անառիկ համարվող բերդում։ Երեք օր ու գիշեր կատաղի մարտեր էին մղվում բերդի պարիսպների մոտ։
Ադրիանապոլսի պայմանագիր, կնքվել է 1829 թվականի սեպտեմբերի 2-ին, 1828-1829 թվականների ռուս-թուրքական պատերազմի ավարտից հետո։
5. 1877-1878թթ., Ռուս-թուրքական պատերազմ, պայմանագիր։
1877 թ․ ապրիլին Ռուսաստանը պատերազմ սկսեց օսմանյան կայսրության դեմ։ Կովկասյան ճակատում ռուսական զորքերը հարցակման անցան մի քանի ուղղություններով։ Նրանց գլխավոր հարվածող ուժը 52-հազարանոց Կովկայսան կորպուսն էր։ Կորպուսի հրամանատարն էր հայազգի նշանավոր զորավար, գեներալ Միխայիլ Լոռիս-Մելիքովը։ 1877 թ․ մոտ 10-հազարանոց թուրքական զորքը պաշարեց Բայազետը։ Տեղի ռուսական կայազորն ու շրջակա գյուղերի բազմաթիվ հայ գյուղացիներ հերոսաբար հետ մղեցին թշնամու բոլոր գրոհները։ 1877 թ․ աշնանը ռուսական զորքերը պաշարեցին Կարսը, որի գրավումը հանձնարարվեց հայազգի մեկ այլ գեներալի՝ Հովհաննես Լազարևին (Լազարյան)։ Խիզախ զորավարը հայտնեց Լոռիս Մելիքովին, որ ինքը անդադար գրոհելու է, մինչև բերդի անկումը։
Մերի Խաչատրյանի ուսումնական բլոգ 